تأثیر پودر توری فانوس رادیواکتیو و کانی‌های زئولیت و بنتونیت بر حجم، زمان خونریزی و زمان تشکیل لخته در موش‌های صحرایی

چکیده مقدمه و هدف: در دهه گذشته ارتش آمریکا مطالعات گسترده‌ای را در زمینه فناوری‌های نوین برای متوقف کردن خونریزی‌های شدید شروع نموده و ترکیب مؤثری از نوعی کانی به نام زئولیت را معرفی کرده است. که استفاده از پودر توری‌های فانوس سوخته شده رادیواکتیو، ترمیم زخم را تسریع می‌نماید. آزمایش‌های بعدی آنها مشخص نمود که استفاده از پودر توری رادیواکتیو موجب پدید آمدن مجموعه تغییرات بافت‌شناختی می‌گردد که بهبود زخم را تسهیل می‌نماید. بر این اساس در این تحقیق تغییرات زمان خونریزی با استفاده موضعی از پودر توری فانوس رادیواکتیو و همچنین کانی‌های بنتونیت و زئولیت مورد بررسی قرار گرفته است. مواد و روش‌ها: این مطالعه یک تحقیق تجربی است که در سال 1387 در مرکز تحقیقات علوم پرتوی دانشگاه علوم پزشکی شیراز انجام گردید. تعداد 50 سر موش صحرایی نر نژاد ویستار به صورت تصادفی به 5 گروه (هر گروه شامل 10 سر حیوان) تقسیم شدند. دم تمام حیوانات پس از بیهوشی حیوان با اتر، در محل ضخامت معادل 5 میلی‌متر به وسیله قیچی جراحی قطع شد. در مورد حیوانات گروه اول (گروه کنترل) هیچ نوع مداخله‌ای صورت نگرفت. در مورد حیوانات گروه دوم تا چهارم به ترتیب جرم مشخصی از پودر توری فانوس غیر رادیواکتیو، پودر توری فانوس رادیواکتیو، پودر کانی بنتونیت و مخلوطی از پودر کانی‌های بنتونیت و زئولیت بر روی محل خونریزی از دم حیوان قرار داده شد. متعاقب تیمار با عوامل فوق، حجم خون تلف شده به وسیله ظرف مدرج مخصوص اندازه‌گیری شد. زمان خونریزی از دم حیوانات و زمان لازم برای تشکیل لخته در لوله آزمایش به وسیله کرونومتر اندازه‌گیری گردید. داده‌های جمع‌آوری شده با استفاده از نرم‌افزار SPSS و آزمون آماری آنالیز واریانس، مقایسه میانگین شاخص‌های مورد نظر در گروههای 5 گانه تجزیه و تحلیل شد. یافته‌ها: حجم خون تلف شده، مدت زمان خونریزی، و زمان لخته شدن در نمونه‌های خون گروه کنترل به ترتیب معادل 92/1±39/4 سانتی‌متر مکعب، 60/39±10/112 و 26/54±9/94 ثانیه بود. این در حالی است که در گروه تیمار شده با مخلوط بنتونیت و زئولیت حجم خون تلف شده، مدت زمان خونریزی، و زمان لخته شدن نمونه‌های خون به ترتیب معادل 60/0±31/1 سانتی‌متر مکعب، 65/4±50/34 ثانیه و 61/4±2/24 ثانیه بود. نتیجه‌گیری: نتایج به دست آمده نشان دهنده تأثیر بسیار شدید مخلوطی از کانی‌های بنتونیت و زئولیت در کاهش دادن زمان لازم برای توقف خونریزی، تشکیل لخته و یا حجم خون تلف شده می‌باشد. هر چند توری رادیواکتیو و غیر رادیواکتیو و کانی بنتونیت به تنهایی اثرات قابل ملاحظه‌ای نشان دادند، اما در مجموع اثر مخلوط کانی‌های بنتونیت و زئولیت شاخص بود. واژه‌های کلیدی: زمان خونریزی، توری فانوس رادیواکتیو، کانی‌ها، بنتونیت، زئولیت